AMERYKAŃSKA REWOLUCJA

amerykańska rewolucja 1775-1783.

Generał Thomas Gage (1721-1787), guber­nator Massachusetts, usiłując wyegzekwo­wać uchwały parlamentu brytyjskiego, od­rzucane przez amerykańskich kolonistów jako „opodatkowanie bez przedstawiciel­stwa', wysłał żołnierzy brytyjskich, by przejęli armaty i amunicję przechowywane przez kolonistów w Concord. Działania te miały powstrzymać wybuch rebelii. Amery­kanie stawili opór pod Lexington i Con­cord, zmuszając Brytyjczyków do odwrotu w kwietniu 1775. Wkrótce wojska kolonial­ne zdobyły fort Ticonderoga i Crown Point na jeziorze Champlain. Wprawdzie Brytyj­czycy pod dowództwem generała Williama Howe'a (1729-1814) utrzymali pozycje w bitwie pod Bunker Hill 17 czerwca 1775, drogo jednak okupili to zwycięstwo (stracili prawie połowę żołnierzy). Wojska amery­kańskie dowodzone przez generała Jerzego Waszyngtona (1732-1799) stopniowo uma­cniały swoje pozycje wokół Bostonu w Mas­sachusetts. 4 lipca 1776 Kongres Konty­nentalny uchwalił Deklarację Niepodległo­ści, w której proklamował niepodległość kolonii amerykańskich i powstanie Stanów Zjednoczonych. Jednakże wojska Howe'a wkrótce zmusiły Armię Kontynentalną Waszyngtona do odwrotu do Nowego Jor­ku, a w rok później (1777) zdobyły Filadel­fię. Brytyjczycy ściągnęli wojska z Kanady i usiłowali rozdzielić amerykańskie kolo­nie. Brytyjski generał John Burgoyne (1722-1792) odbił Ticonderogę i Crown Point, ale poniósł druzgocącą klęskę w bit­wie pod Saratogą w październiku 1777, po której poddał się amerykańskiemu genera­łowi Horatio Gatesowi (1727-1806). Fran­cuzi, po zawarciu z Amerykanami traktatu przyjaźni, pomogli utrzymać amerykańs­ kie pozycje w Yalley Forge (Pensylwania), mimo ciężkiej zimy 1777-1778, a 28 czerw­ ca 1778 przyczynili się do zwycięstwa kolo­ nistów w bitwie pod Monmouth (stan Nowy Jork). Amerykańscy kaprzy odnieśli kilka efektownych sukcesów na morzu, do najważniejszych należało zagarnięcie bry­ tyjskiego okrętu wojennego Serapis. Zdobył go John Paul Jones (1747-1792) - dowódca okrętu Bonhomme Rkhard, przebudowanego okrętu francuskiego - po bitwie morskiej u wybrzeży angielskich 23 września 1779. Po 1778 działania wojenne przeniosły się na południe. Brytyjczycy zwyciężyli pod Savannah (Georgia) i Charleston (Karolina Południowa). Amerykańskie oddziały pod dowództwem Nathanaela Greena (1742- -1786), Francisa Mariona (1732P-1795) Daniela Morgana (1736-1802) wygrały natomiast bitwy w Wirginii, Karolinie Południowej i Georgii. Amerykańskie wy­ pady, w których ważną rolę odgrywały siły francuskie, trwały nadal. W Yorktown (Wir­ ginia) w październiku 1781 wojska kolonialne pod dowództwem Waszyngtona, księcia de Rochambeau (1725-1807), markiza de Lafay

ette'a (1757-1834) i barona Friedricha von Steubena (1730-1794) otoczyły Brytyjczyków dowodzonych przez generała Charlesa Corn-wallisa (1738-1805), który czekał na posiłki. Francuska flota uniemożliwiła ucieczkę mo­rzem. Po kilku daremnych próbach prze­rwania amerykańsko-francuskiej blokady Co-rnwallis poddał się 19 października 1781. Walki w zasadzie ustały (patrz brytyjsko--indiańskie napady nn), ale rewolucja za­kończyła się dopiero po zawarciu traktatu paryskiego w 1783, w którym Wielka Bry­tania uznała niepodległość Stanów Zjedno­czonych. Patrz także bostońska masakra

1770, WOJNA 1812.