ANGIELSKO-PORTUGALSKA „WOJNA'

ANGIELSKO-PORTUGALSKA „WOJNA' 1612- Angielska (później brytyjska) Kompa­nia Wschodnioindyjska, założona przez kró­lową Elżbietę I (1533-1603) w 1600, miała nadzieję, że pozbawi Holendrów monopolu na handel korzeniami w Indiach Wschodnich. Gdy kupcy angielscy przybyli do Indii, okaza­ło się jednak, że ich głównymi rywalami są Portugalczycy, którzy stworzyli ośrodki hand­lowe w zachodniej części Indii, np. w Goa,

i opanowali Ocean Indyjski. W1611 powstała angielska osada w Masulipatam na wschod­nim wybrzeżu Indii. Uzbrojone statki angiel­skiej Kompanii Wschodnioindyjskiej wal­czyły skutecznie z portugalskimi okrętami wojennymi (1612, 1614) u zachodnich wy­brzeży Indii, w pobliżu Suratu, gdzie w 1612 Anglicy uzyskali prawo handlu i zbudowali pierwszą faktorię. Anglicy stosowali taktykę nękania przeciwnika i przeprowadzania akcji wywrotowych. Anglicy utrudniali Portugal-czykom żeglugę, popierali bunty w ich ko­loniach i udzielali pomocy krajom, które chciały wyzwolić się spod władzy Portugalii. Obie Kompanie Wschodnioindyjskie - an­gielska i holenderska - opanowały ośrodki handlowe wzdłuż wybrzeża indyjskiego, wy­pierając z nich Portugalczyków. Porozumie­nie (1630) między gubernatorami general­nymi Goa i Suratu położyło kres działaniom wojennym i zapewniło innym państwom prawo handlu w ośrodkach portugalskich w Indiach. Od tego czasu aktywność Por­tugalczyków w tym regionie bardzo osłabła. Patrz także ambońska masakra 1623, porTUGALSKO-HOLENDERSKIE WOJNY W INDIACH wschodnich