WANDALÓW NAJAZDY NA CESARSTWO RZYMSKIE

WANDALÓW NAJAZDY NA CESARSTWO RZYMSKIE 406-533. Wandalowie, starożyt­ny lud germański z Półwyspu Jutlandzkiego (Dania), osiedli w V w. p.n.e. na wschód od współczesnego Berlina, w III w. występują nad środkowym Dunajem, prawdopodobnie za zgodą cesarstwa rzymskiego. Wypierani stamtąd, przesuwali się na zachód, pod koniec IV w. znaleźli się nad górnym Du­najem, najechali w 406 Galię (Francję), a w 409 wtargnęli do Hiszpani. Od 415 rozpoczęły się najazdy Wizygotów, ludu również pochodzenia germańskiego. W 428 królem Wandalów został Genzeryk (Gaise-rich) (390-477), wyznawca arianizmu (od­łam religii chrześcijańskiej). W 429, pod naporem Wizygotów, poprowadził swój lud do Afryki Północnej, zwyciężył tam wojska rzymskie i do 435 opanował większą część rzymskiej Afryki północno-zachodniej. Zdo­byta przez Wandalów Kartagina (439) zo­stała ich stolicą i bazą dla napadów na Sycylię i południową Italię. W 442 zawarli pokój z Rzymem. Po zamordowaniu Walen-tyniana III (419-455), cesarza zachodnio-rzymskiego, wdowa po nim wezwała Gen-zeryka na pomoc w walce z uzurpatorem, cesarzem Petroniuszem Maksymusem (zm. 455). W czerwcu 455 flota Wandalów do­płynęła do ujścia Tybru, po czym Genzeryk ruszył na Rzym. Wandalowie zabili Ma-ksymusa w czasie ucieczki, zajęli miasto, pustoszyli je przez dwa tygodnie i wrócili do Kartaginy, zabierając jako zakładniczkę wdowę po Walentynianie (patrz rzymska wojna z wandalami 468). Genzeryk nadal dokonywał pirackich napadów i opanował Sycylię, Sardynię, Korsykę i Baleary. Śmierć Genzeryka (477) przerwała napady Wan­dalów na Rzym, ale najazdy na inne teryto­ria trwały aż do klęski zadanej im przez rzymsko-bizantyjską armię pod wodzą Beli­zariusza (505?-565); w następstwie tej klę­ski w 533 Wandalowie utracili Kartaginę (patrz wandalów i rzymian wojna w af­ryce północnej 533-534). Wandalowie wkrót­ce zniknęli z kart historii. Patrz także wizygotów najazdy na cesarstwo rzym­skie, późniejsze